Manastir Gomionica
Manastir Gomionica nalazi se 42 kilometra zapadno od Banje Luke, u selu Kmećani. Do ovog kompleksa dolazi se putujući zapadno od Banje Luke, ka Bronzanom Majdanu, od kojeg se do manastira uskim putem prelazi još 12 kilometara. Sam manastirski kompleks lociran je na obali potoka Matavaza, desne pritoke rječice Gomjenice. Okolina manastira predstavlja izuzetno lijepu prirodnu i ambijentalnu cjelinu, ukrašenu živopisnim šumama i pašnjacima.
Istorijski izvori pominju manastir Zalužje koji postoji još u periodu prije 1536. godine na ovom prostoru. Isti izvori dokazuju da je Zalužje preteča Gomionice. Može se pretpostaviti da je ovaj kompleks postojao mnogo ranije i bio duhovni centar srpskog pravoslavnog stanovništva područja Zmijanja. Najstariji sačuvan artefakt manastira je tipik Gomionice, iz 1599. godine, koji se danas čuva u eparhijskoj biblioteci u Aradu u Rumuniji. Manastir je u istoriji stradao mnogo puta. Monasi su u XVII i XVIII vijeku bili primorani da često napuštaju kompleks, bježeći u Banat i Slavoniju. Manastir i njegovo monaštvo stradali su i u Drugom svjetskom ratu.
Manastirski kompleks sastoji se iz crkve posvećene Vavedenju Presvete Bogorodice, starog i novog konaka, stare ograde, česme i starog seoskog groblja. Glavna manastirska crkva je jednobrodna građevina, sa polukružnom oltarskom apsidom i dominantnom kupolom. Oslikana je freskama izuzetne vrijednosti. Riznica manastira posjeduje značajne zbirke ikona, rukopisa, starih knjiga i zanatskih predmeta.
Od 1882. godine u okviru manastira otvorena je škola, koju je pohađao čuveni književnik Petar Kočić. Njegov otac, sveštenik, a kasnije monah, sahranjen je u manastirskom groblju. Danas je Gomionica ženski manastir kojeg čini sestrinstvo od 12 monahinja, koje upravljaju manastirskom ekonomijom.
